سازه های فضاکار یا سازه های فضایی نمونه ای از سیستم‌های سه بعدی هستند که اجزای به کار رفته در آن ها تحت تاثیر فشار و کشش قرار گرفته‌اند. برای ساخت این سازه‌ها از مدول های تکرار شونده و یکسان استفاده می‌کنند. در بالا و پایین آن ها یک سری لایه های موازی نیز وجود دارد که شبیه به میله های فوقانی و تحتانی خرپا هستند. در حال حاضر می‌توانید زیادی از سازه های فضاکار معروف را در داخل و خارج از کشور مشاهده کنید.
این سازه ها دارای انواع مختلفی هستند و هر کدام از آن ها هم ویژگی های خاص خود را دارند. بنابر این اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره سازه های فضاکار به دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
انواع سازه‌های فضاکار معروف از نظر مصالح
توجه داشته باشید به طور معمول برای ساخت سازه های فضاکار معروف می‌توان از مصالح مختلفی بهره گرفت. انواع سازه‌های فضاکار براساس مصالح به کار رفته، در 3 دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه به طور جامع تری به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.
- سازه های فضاکار چوبی
افرادی که به دنبال بهره‌گیری از یک روش مقرون به صرفه برای ساخت سازه فضاکار هستند، می‌توانند از نوع چوبی آن بهره بگیرند. این سازه از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است و قیمت بسیار مناسبی هم دارد. سازه‌های فضاکار چوبی را می‌توانید در اکثر محیط‌ها به کار ببرید اما امروزه در مدارس و سالن‌های ورزشی بیشتر از آن‌ها استفاده می‌کنند.
- سازه‌های فضاکار فولادی
یکی دیگر از پرکاربرد ترین انواع متریال در ساخت سازه‌های فضاکار، نوع فولاد است. این نوع سازه از جوش پذیری بسیار بالایی برخوردار بوده و مقاومت زیادی هم دارد. به همین دلیل می‌توانید آن را در فضاهای باز نیز به راحتی استفاده کنید.
- سازه‌های فضاکار آلومینیومی
امروزه اکثر سازه های فضاکار معروف را از جنس آلومینیومی می‌سازند زیرا این نوع سازه کیفیت بسیار عالی دارد و در برابر خوردگی مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. وزن سبک و زیبایی خاص هم از دیگر ویژگی‌های مهم سازه‌های فضا کار آلومینیومی هستند که نباید آن‌ها را نادیده گرفت.
انواع سازه‌های فضاکار از نظر ساختار و معماری
- سازه فضاکار هرمی
- سازه فضاکار تخت
- سازه فضاکار قوسی
- سازه فضاکار آزاد
- سازه فضاکار شیب‌دار یک طرفه
- سازه فضاکار خاص
- سازه فضاکار نیم‌کره یا گنبدی
- سازه فضاکار شیب‌دار دوطرفه
- سازه فضاکار صفحه دیسکی
- سازه فضاکار موجی
- سازه فضاکار دو لایه
- سازه فضاکار سه لایه
- سازه فضاکار تاشو
- سازه فضا کار ماهواره‌ای
- سازه فضاکار باز شو
طریقه اجرای سازه‌های فضاکار
دقت داشته باشید اجرای سازه های فضاکار معروف معمولاً با توجه به نوع ساختار آن‌ها دارای مراحل مختلفی است. از این رو نیز نمی‌توان طریقه اجرا را به طور کامل برای تمام سازه‌ها بیان کرد زیرا هر سازه با توجه به فضای مورد نظر و ساختار، به گونه‌ای خاص طراحی و اجرا خواهد شد.
البته بهتر است بدانید به طور کلی بعد از طراحی کردن سازه فضا کار، مسئولین هم زمان با تولید قطعات در کارخانه، مراحل میدانی مانند ایجاد تکیه گاه‌های مناسب جهت برپایی آن را هم انجام می‌دهند. بعد از تکمیل تولید قطعات و انتقال آن به محل مورد نظر، سازه‌ها را با توجه به نقش اجرایی به همدیگر متصل می‌کنند و آن‌ها را به شکل یکپارچه بر روی زمین می‌سازند.
پس از انجام این مراحل، سازه های فضاکار توسط جرثقیل در محل مورد نظر قرار خواهد گرفت. برای جلوگیری از آسیب دیدن سازه های فضاکار یا واژگون شدن آن‌ها نیز باید حتما سر جرثقیل را به چهار گره متصل کنید.
کاربرد سازه های فضاکار
- دکوراسیون داخلی ساختمان
- سالن‌های نمایشگاهی
- سالن کتابخانه
- سالن کنفرانس
- بیلبوردهای تبلیغاتی
- سالن تالار
- سالن اجتماعات
- فرودگاه‌ها
- گلخانه‌های صنعتی و تزئینی
- سقف آخر ساختمان
- نورگیر
- سالن‌های تولید یا انبار کارخانه
مزایای بهره‌گیری از سازه‌های فضاکار
- وزن کم
- عدم محدودیت دهانه
- ایمنی بسیار بالا
- زیبایی خاص
- عدم انهدام ناگهانی
- انعطاف پذیری بالا
- مناسب جهت نورپردازی
- امکان اتصال آویزهای متعدد از سقف
- اجرا و نصب راحت
سازه های فضاکار معروف
همان طور که در ابتدای مقاله نیز گفته شد سازه های فضاکار یا سازه های فضایی در واقع اشکال هندسی منظمی هستند که در کنار همدیگر تکرار می‌شوند و شبکه ای مستحکم با ساختار سه بعدی ایجاد می‌نماید. در حال حاضر نمونه های بارزی از این سازه در جهان وجود دارد که هر کدام از آن ها به گونه ای ویژه احداث شده‌اند و از جمله سازه های فضاکار معروف می‌توان نمایشگاه اکسپو (کنزو تانگه) و موزه لوور (IMP) را نام برد.